Lúc mới khởi sự tu học theo truyền thống Pāḷi, không ít hành giả khi nghe danh xưng “Tam Tạng Kinh Điển” đều có cảm giác choáng ngợp trước khối lượng kiến thức khổng lồ. Có cảm tưởng đây là kho tàng chỉ dành riêng cho chư Tăng và các nhà nghiên cứu giáo lý. Trên thực tế, dưới góc nhìn đúng đắn, Tam Tạng không hề cách biệt với đời sống. Nó giống như bản đồ tổng thể của con đường tu tập, được chia ra để người học không bị lạc.
Khám phá định nghĩa về Tam Tạng
Tam Tạng (Tipiṭaka) theo nghĩa đen là “ba cái giỏ”, ám chỉ ba phân loại chính để lưu truyền và tổ chức lời dạy của Bậc Toàn Giác.
Ba Tạng đó là:
Vinaya Piṭaka – Tạng Luật
Sutta Piṭaka – Tạng Kinh
Bộ Tạng Vi Diệu Pháp (Abhidhamma Piṭaka)
Toàn bộ các bản văn Tipiṭaka được lưu truyền bằng ngôn ngữ Pāḷi trong truyền thống Nguyên thủy, và được xem là hệ thống kinh điển cổ xưa, nhất quán và gần với lời Phật dạy nguyên thủy nhất.
Ý nghĩa của Tạng Luật trong tu tập
Mặc dù Tạng Luật tập trung vào giới luật của hàng xuất gia, nhưng cư sĩ thấu hiểu Luật sẽ có nền tảng tu tập rất kiên cố.
Bản chất của Luật không phải để kiểm soát, mà để:
Duy trì sự trong sạch trong nếp sống
Hóa giải những mâu thuẫn và rắc rối
Thiết lập nền tảng cho sự phát triển của Định và Tuệ
Để dễ hình dung:
Giới luật là giới hạn an toàn để điều chỉnh hành vi và lời nói
Với người mới học Phật, chỉ cần nắm tinh thần:
Mối quan hệ nhân quả trong mọi việc làm
Biết rõ các ranh giới đạo đức
Phát triển tính kỷ luật và ý thức cá nhân
Tạng Kinh – Kho tàng pháp thoại của Đức Thế Tôn
Sutta Piṭaka thường là bộ tạng gần gũi nhất đối với các hàng cư sĩ.
Kho tàng này bao gồm:
Những click here bài giảng đạo của Đức Thế Tôn
Đối thoại với đệ tử, vua chúa, cư sĩ, ngoại đạo
Lời dạy trực diện về bản chất của đau khổ và lộ trình đoạn tận khổ đau
Cấu trúc Sutta Piṭaka phân thành 5 bộ Nikāya lớn, cụ thể:
Phân loại dựa trên dung lượng bản văn: dài, vừa và ngắn
Bao gồm các bản kinh mang tính ứng dụng cao như Dhammapada hay Satipaṭṭhāna Sutta
Có kinh trả lời thẳng những vấn đề đời sống
Có thể nói:
Đây là con đường đạo đức được cụ thể hóa bằng lời dạy, ví dụ minh họa và trải nghiệm thực tế
Lời khuyên cho hành giả mới là nên khởi sự từ Sutta Piṭaka.
Tìm hiểu Tạng Vi Diệu Pháp – Cơ chế vận hành của ý thức
Dù được coi là phần khó tiếp cận và mang tính triết học nhất, nhưng Vi Diệu Pháp lại ẩn chứa những chân lý sâu xa nhất.
Theo cách ẩn dụ:
Tạng Kinh trình bày nội dung những lời dạy của Đức Phật
Thì Abhidhamma phân tích cơ chế vận hành của các pháp hữu vi và vô vi
Phần này mổ xẻ các vấn đề một cách tỉ mỉ:
Bản chất thực sự của tâm thức
Cấu trúc của một đơn vị tâm thức (sát-na)
Nguyên nhân hình thành các trạng thái bất thiện
Cơ chế tích lũy và vận hành của nghiệp báo
Đối với người vừa khởi sự:
Không nhất thiết phải ép mình học Vi Diệu Pháp từ sớm
Dẫu vậy, nhận thức được giá trị của nó sẽ giúp hành giả tránh được những hiểu biết lệch lạc hoặc cảm tính về giáo pháp
5. Tam Tạng gắn với Tam Học như thế nào?
Có một sự tương quan rất logic:
Tạng Luật → Giới
Tạng Kinh → Định
Abhidhamma Piṭaka phát triển Tuệ (Paññā)
Ba Tạng không tách rời, mà nâng đỡ nhau:
Nhờ giữ Giới sạch trong mà Định lực được củng cố
Nhờ năng lực của Định mà trí Tuệ mới được phát sinh
Khi có trí Tuệ soi sáng, việc giữ Giới trở thành một sự tự nguyện sâu sắc
Gợi ý cách học Tam Tạng cho người mới bắt đầu
Hướng đi đơn giản cho bạn:
Đừng tạo áp lực phải thông thạo mọi thứ cùng một lúc
Nên tuân thủ một lộ trình học tập bài bản:
Thấu hiểu giá trị của sự kỷ luật trong tâm hồn
Đọc Kinh để soi lại đời sống
Khi căn tính và sự hiểu biết đã chín muồi, hãy nghiên cứu Abhidhamma để phát triển tuệ giác
Tipiṭaka không tồn tại để làm giàu vốn tri thức lý thuyết, mà để:
chuyển hóa thân – khẩu – ý trong đời sống hằng ngày